1e Poolse Pantser Divisie (io)
Deze V.M.D. werkgroep (io) beeldt de 1st Polish Armoured Division uit. Deze divisie met een rijke geschiedenis komt men in de re-enactment wereld niet vaak tegen en is daarom uniek! De groep maakt een eerbetoon aan de Poolse veteranen en slachtoffers en probeert op educatieve wijze de Poolse geschiedenis te vertellen.
In nauwe samenwerking met het Generaal Maczek Museum in Breda draagt deze uit V.M.D. leden bestaande groep actief bij aan de jaarlijkse herdenkingen in Breda en omstreken. Daarnaast werkt deze groep samen met de andere werkgroepen om een display neer te zetten die bezoekers een compleet beeld geeft van de geallieerde strijdkrachten. De Poolse strijdkracht was tijdens de Oorlog, en ook vandaag de dag nog, een vergeten onderdeel en daarom mogen de Poolse strijdkrachten daar zeker niet in ontbreken!
Historie
Na de val van Polen in 1939 zijn veel Poolse soldaten naar Frankrijk gevlucht en uiteindelijk in Engeland terechtgekomen. Deze soldaten vormden in Engeland vanaf 28 september 1940 het 1st Polish Corps. In februari 1942 werd de 1st Polish Armoured Division opgericht, als onderdeel van het 1st Polish Corps. De divisie stond onder leiding van General Maczek en heeft in het begin van haar bestaan de taak gehad om ongeveer 200 kilometer Britse kust te bewaken. De 1st Polish Armoured Division heeft gedurende de Tweede Wereldoorlog een grote bijdrage geleverd aan de bevrijding in Noord-west Europa. Ze zijn eind juli 1944 naar Normandië vertrokken, om daar samengevoegd te worden met het First Canadian Army. Vanaf Normandië is de 1st Polish Armoured Division langs de kust van het Engelse Kanaal richting Nederland getrokken. Hierbij zijn dorpen en steden als Sint-Omaars, Ieper en Gent bevrijd.
De 1st Polish Armoured Division is in Nederland voornamelijk bekend doordat zij op 29 oktober 1944 Breda hebben bevrijd. Ook hebben ze een belangrijke bijdrage geleverd bij de strijd om Kapelsche Veer. Bij deze strijd heeft de 1st Polish Armoured Division zware verliezen geleden. Begin 1945 is de Divisie overgeplaatst naar Overijssel, waarbij onder andere Emmen door de Polen werd bevrijd.
Ondanks dat de Polen een belangrijke rol hebben gespeeld bij de bevrijding van Noord-west Europa, hebben ze nooit hun moederland mogen bevrijden. Tijdens de Yalta Conferentie in februari 1945 werd duidelijk dat de Geallieerden Polen aan de Russen hadden verkwanseld. Bijzonder opmerkelijk is dat de Poolse soldaten altijd de motivatie hebben kunnen vinden om door te strijden, ondanks het verraad vanuit Amerikaanse en vooral Britse kant. Na de capitulatie van Duitsland werden alle Poolse troepen en vele vrouwen afkomstig uit kampen samengevoegd en in de stad Haren gehuisvest. De stad werd op dat moment omgedoopt tot Maczków (vernoemd naar de Poolse generaal Maczek) en alle Duitse bewoners verjaagd. In 1947 en 1948 hebben de Polen Maczków verlaten, en konden de bewoners van Haren weer naar huis. Voornamelijk de soldaten die een gezin hadden zijn teruggegaan naar Polen, wat nu communistisch was. Zij gingen een onzekere toekomst tegemoet, met hoge werkeloosheid, vervolgingen en erger. De meerderheid emigreerde naar het Verenigd Koninkrijk, Canada, de VS, Nederland en andere landen. 350 Poolse oud strijders zijn in Breda gebleven en hebben daar een bestaan opgebouwd.
Generaal Maczek is na de oorlog terug gegaan naar Schotland. Daar werd hem, als dank voor het bijdragen aan de verdediging van Brits grondgebied en het verslaan van het Duitse leger, een Brits pensioen onthouden. Maczek moest hierom noodgedwongen als barman in een hotel gaan werken, om zijn gezin te kunnen onderhouden. Ook Generaal Sosabowski stond hetzelfde lot te wachten. Pas nadat de Russen uit Polen vertrokken, ontvingen beiden een pensioen van de Vrije Poolse Staat. Generaal Maczek is in 1994 op 102-jarige leeftijd overleden. Op zijn uitdrukkelijke verzoek is hij bij zijn gesneuvelde mannen begraven op het Poolse Ereveld te Breda.
